HIỆU ỨNG BULLWHIP

1. Hiệu ứng Bullwhip là gì?

Chỉ một lượng dao động nhỏ ở gốc cây roi sẽ gây ra lượng dao động lớn ở cuối chiếc roi

Hiệu ứng Bullwhip (hay còn gọi bằng hiệu ứng “Cái roi da”) là hiện tượng dự báo nhu cầu ảo diễn ra trong chuỗi cung ứng. Theo đó, lượng sản phẩm được sản xuất luôn cao gấp nhiều lần so với nhu cầu thực tế của thị trường dẫn đến mức tồn kho cao, kéo theo hàng loạt chi phí bị đội lên. 

2. Tác động của hiệu ứng Bullwhip đến chuỗi cung ứng 

Bạn hãy thử hình dung, khi cầm 1 chiếc roi da và vung nhẹ, càng xa tín hiệu gốc (lực tay của bạn) thì độ méo dạng sóng càng lớn, biên độ giao động càng tăng ở cuối chiếc roi. 

Hiểu theo cách tương tự, trong “thế giới” của chuỗi cung ứng, người tiêu dùng cuối có quyền cầm gốc chiếc roi, khi họ tạo ra một chút chuyển động trong nhu cầu của mình, lập tức các điểm bán sẽ truyền tín hiệu đến nhà phân phối bằng cách đặt lượng hàng gấp đôi bình thường, nhà phân phối lại tiếp tục nhập x2 hàng từ nhà sản xuất, nhà sản xuất nhận thấy mặt hàng này đang có thị trường rộng mở nên quyết định đặt nguyên liệu thô x3 từ nhà cung cấp vật tư. Như vậy, tín hiệu nhu cầu thị trường bị sai lệch cực đại lên đến 3-5 lần.

Khi doanh nghiệp sản xuất – phân phối càng rời xa khách hàng cuối thì tín hiệu nhu cầu tiêu thụ phát sinh trên thị trường có nguy cơ sai lệch càng lớn.

Trung bình, có 4 đến 5 điểm tồn kho giữa khách hàng cuối cùng và nhà cung cấp nguyên liệu (bao gồm: điểm bán lẻ, đại lý, nhà phân phối, nhà sản xuất, nhà cung cấp nguyên liệu). Tâm lý chung của mọi điểm trung gian phân phối là không muốn lâm vào tình trạng hết hàng, bỏ lỡ cơ hội kiếm tiền từ khách hàng cuối nên họ cố giữ dư hàng tồn kho để đề phòng sự thay đổi đột ngột trong chuỗi cung ứng. Do đó, có thể tồn tại vùng đệm khổng lồ của hàng tồn kho lên đến sáu tháng giữa khách hàng cuối cùng và nhà cung cấp nguyên liệu thô. Hiệu ứng bullwhip là nguyên nhân khiến các nhà sản xuất thượng nguồn sản xuất tràn lan do tin vào dữ liệu ảo dẫn đến tồn kho cao, giảm hiệu quả kênh phân phối.

Ví dụ về hiệu ứng Bullwhip:

+ Hiệu ứng bullwhip thường xảy ra khi các nhà bán lẻ trở nên phản ứng mạnh với nhu cầu và đến lượt nó, khuếch đại các kỳ vọng xung quanh nó, gây ra hiệu ứng domino dọc theo chuỗi cung ứng. Ví dụ, giả sử một nhà bán lẻ thường giữ 100 gói sáu gói của một nhãn hiệu nước ngọt trong kho. Nếu thông thường bán được 20 hộp sáu gói mỗi ngày, họ sẽ đặt hàng số lượng thay thế đó từ nhà phân phối. Nhưng một ngày, nhà bán lẻ bán được 70 bộ 6 hộp và giả định rằng khách hàng sẽ bắt đầu mua nhiều sản phẩm hơn và đáp ứng bằng cách đặt hàng 100 bộ 6 chiếc để đáp ứng nhu cầu dự báo cao hơn này.+ Sau đó, nhà phân phối có thể phản hồi bằng cách đặt hàng gấp đôi hoặc 200 gói sáu gói từ nhà sản xuất để đảm bảo chúng không bị hết. Sau đó, nhà sản xuất sản xuất 250 gói sáu cái để ở bên an toàn. Cuối cùng, nhu cầu gia tăng đã được đẩy lên chuỗi cung ứng từ 100 chiếc sáu gói ở cấp độ khách hàng lên 250 chiếc ở nhà sản xuất.

+ Ví dụ này rất đơn giản hóa nhưng truyền đạt cảm giác về độ lệch ngày càng tăng theo cấp số nhân khi các hành động và phản ứng tiếp tục lên xuống trong chuỗi. Hiệu ứng bullwhip cũng xảy ra do nhu cầu ở cấp độ khách hàng giảm xuống (gây ra tình trạng thiếu hụt khi không chính xác) và có thể gây ra ở những nơi khác trong chuỗi.

3. Cách khắc phục ảnh hưởng của hiệu ứng Bullwhip

Hiệu ứng Bullwhip có thể là do một số những thay đổi trong doanh nghiệp lên thị trường hoặc tác động của các đối thủ cạnh tranh. Vì vậy, để giảm thiểu tối đa mức ảnh hưởng của loại hiệu ứng này lên doanh nghiệp, doanh nghiệp nên cân nhắc các biện pháp dưới đây:

• Chia sẻ thông tin về nhu cầu thực của thị trường trong các khâu của chuỗi cung ứng

Thông qua các thông tin tốt hơn, có thể dưới hình thức giao tiếp được cải tiến theo chuỗi cung ứng hoăc dự báo tốt hơn. Tập trung thông tin về nhu cầu bên trong chuỗi cung ứng, cung cấp thông tin đầy đủ về nhu cầu khách hàng thực sự cho mỗi giai đoạn trong chuỗi cung ứng

• Loại bỏ sự chậm trễ dọc theo chuỗi cung ứng

Tập trung vào người dùng cuối nhu cầu thông qua các point-of-sale (POS) dữ liệu thu nhập, trao đổi dữ liệu điện tử (EDI), và nhà cung cấp, quản lý hàng tồn kho (VMI) để giảm bớt sai lệch trong giao tiếp hạ lưu.

• Duy trì mức giá ổn định cho sản phẩm.

Giá biến động sẽ khuyến khích khách hàng đến mua nhiều hơn khi giá thấp và họ sẽ cắt giảm đơn hàng khi giá lên cao. Điều này sẽ gây ra những biến động trong các đơn đặt hàng. Do đó, duy trì giá ổn định giúp giảm thiểu tình trạng mua dự trữ hàng khối lượng lớn.

• Xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt, phân phối một cách hợp lý

Nguồn: sưu tầm