SỬ DỤNG FCR TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

1. Khái niệm về FCR:
- FCR (Forwarder’s Certificate of Receipt) là một giấy chứng nhận về các chỉ dẫn gửi hàng do người giao nhận phát hành xác nhận đã nhận hàng hóa như ghi trong FCR với tình trạng bên ngoài trong điều kiện tốt từ người gửi hàng và đang giữ chúng để thực hiện việc gửi hàng không hủy ngang cho người nhận hàng được chỉ định hoặc giữ lô hàng đó tùy theo quyền định đoạt của người nhận hàng.
- Chỉ dẫn gửi hàng (Forwarding Instructions-FFI) được thỏa thuận giữa người gửi hàng và người nhận hàng chỉ có thể hủy bỏ hoặc sửa đổi nếu giao trả lại bản gốc FCR và miễn là người gửi hàng vẫn có thể thực hiện được việc hủy bỏ hoặc sửa đổi đó.
- Ban đầu FCR được sử dụng khi người cung ứng bán hàng hóa theo điều kiện Ex Works (EXW) và cần phải chứng minh rằng họ đã hoàn thành các người gửi hàng nghĩa vụ đối với ngưới mua bằng việc xuất trình FCR. Trong trường hợp dùng Tín dụng thư (L/C), người bán theo những điều kiện đó có thể xuất trình một FCR do người gửi hàng cấp để nhận tiền bán hàng mà người mua đặt dưới quyền định đoạt của người bán theo các điều khoản của L/C.
2. Chức năng của FCR:
- FCR không có chức năng là một chứng từ xác nhận quyền sở hữu hàng hóa và cũng không là một hợp đồng vận tải đối với hàng hóa được mô tả ở mặt trước của chứng từ này. FCR chỉ đơn giản là một biên nhận được cấp cho người gửi hàng để hỗ trợ trong việc thanh toán L/C. Tuy nhiên, FCR cũng có thể là bằng chứng của một Hợp đồng gửi hàng/ xử lý hàng hóa.
- Do hàng hóa sẽ được giao cho người nhận hàng được ghi đích danh trong FCR và việc giao hàng cho người nhận hàng không phụ thuộc vào việc xuất trình FCR cho người gửi hàng hoặc đại lý nên FCR là chứng từ không có giá trị lưu thông. Có một quan niệm sai phổ biến về tình trạng của FCR là chúng sẽ được phát hành “Theo lệnh” (To order) của người nhận hàng hoặc ngân hàng mở L/C.
- FCR không phải là chứng từ vận tải vì không xác định được sự giao hàng thực sự mà chỉ là sự nhận hàng của người gửi hàng mà thôi. FCR sẽ được ngân hàng chấp nhận nếu được qui định như vậy trong L/C.
- Theo UCP 600, các chứng từ không được coi là chứng từ vận tải và Hợp đồng vận tải theo các Điều 19 đến Điều 25 bao gồm: Lệnh giao hàng (Delivery Order-D/O), Biên lai Thuyền phó (Mate’s Receipt-M/R), các chứng từ của người giao nhận như: Giấy chứng nhận nhận hàng (FIATA FCR), Giấy chứng nhận vận tải (FIATA Forwarder’s Certificate of Transport-FCT), Biên lai nhận hàng (FIATA Forwarder’s Warehouse Receipt-FWR).
3. Điều kiện và điều khoản của FCR:
- Mặt sau FCR có in các điều kiện kinh doanh chung (hoặc các điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn) của ngành giao nhận vận tải tại quốc gia phát hành. - Chứng từ chỉ có thể được sử dụng cho các người gửi hàng tuân theo các điều kiện điều khoản này trong hoạt động kinh doanh giao nhận vận tải.
4. Trách nhiệm của người gửi hàng:
- Đối với FCR, người gửi hàng xác nhận đang sở hữu hàng hóa với chỉ dẫn gửi hàng không hủy ngang cho người nhận hàng hoặc giữ chúng theo quyền định đoạt của người nhận hàng. Khi phát hành FCR, người gửi hàng nhận trách nhiệm giao hàng tại nơi đến thông qua một đại lý giao hàng chỉ định, nhưng với tư cách là người gửi hàng, chứ không phải là người vận tải. 
- Theo Luật pháp của Mỹ, phương diện chế tài đối với dịch vụ là rất quan trọng và vì vậy, người gửi hàng trong đa số các trường hợp được coi là “người vận tải gián tiếp”. Đối với vận tải biển, họ được coi là người vận tải không có tàu (Non Vessel Operating Common Carrier-NVOCC).
- Người gửi hàng cũng thường được khuyến cáo nên mua bảo hiểm trách nhiệm của người gửi hàng cho FCR.
5. Nội dung chính của FCR:
- Tên người gửi hàng hoặc Tên người nhận hàng
- Tên và địa chỉ người nhận hàng
- Ký mã hiệu
- Số kiện, cách đóng gói
- Tên hàng
- Trọng lượng cả bì
- Khối lượng
- Ngày và nơi phát hành
- Chỉ dẫn đối với cước và phí
- Ghi chú khác
6. Phát hành FCR:
- Ngay sau khi người giao nhận nhận hàng, người giao nhận tại cảng xếp hàng có thể lập tức cấp FCR cho người gửi hàng. Người giao nhận cần lưu ý một số điểm chính như sau:

• Người giao nhận hoặc đại lý (chi nhánh, người giao nhận trung gian) của anh ta đã nhận hàng như được mô tả trong FCR và hàng hóa nằm trong quyền định đoạt của người giao nhận.
• Tình trạng hàng hóa bên ngoài trong điều kiện tốt.
• Các chi tiết ghi trên chứng từ rõ ràng phù hợp với các chỉ dẫn mà người giao nhận đã  nhận.
• Các điều kiện của chứng từ vận tải khác như Vận đơn (Bill of Lading-B/L)… không trái với các người gửi hàng ĩa vụ mà người giao nhận phải thực hiện theo FCR.

* Quy trình phát hành FCR đối với giao nhận hàng lẻ xuất FOB/FCA theo hình thức Buyer Consolidation của người giao nhận gồm các bước chính:

• Nhận thông tin hàng xuất từ người bán;
• Kiểm tra tính chính xác các thông tin: Tên người mua, số đơn hàng (P/O), mã hàng,  chủng loại, số lượng, ngày xong hàng, cảng đến…);
• Nhận Chỉ dẫn gửi hàng (Shipping instruction) và các chứng từ khác từ người bán;
• Xác nhận và gửi Lệnh đóng hàng (Booking/ Shipping Note) cho người bán;
• Người bán làm thủ tục HQ và đóng hàng vào kho CFS;
• Liên hệ BP Kho để lấy chi tiết chính xác lô hàng đã đóng kho (Cargo Receipt);
• Phát hành FCR bản nháp cho người bán kiểm tra và bản gốc sau khi xác nhận FCR đúng;
• Gửi Thông báo cho người mua về chi tiết lô hàng, kế hoạch xuất hàng để người mua xác nhận xuất hàng;
• Liên hệ Hãng tàu để book container và gửi Lệnh cấp container cho BP Kho bãi kéo
• container rỗng về kho CFS;
• Đóng các lô hàng lẻ vào container gom, thanh lý HQ kho và hạ bãi chờ xuất tàu;
• Gửi chi tiết container gom cho Hãng tàu làm Surrenderred MBL, Cước Collect và xác
• nhận MBL đúng.
• Kiểm tra các chứng từ gốc do người bán giao: Commercial Invoice; Packing List; C/O…; nếu đúng photocopy để lưu hồ sơ.
• Gửi các chứng từ cho Đại lý Cảng đến bằng Email: FCR, MBL, Commercial Invoice; Packing List; C/O… và gửi các chứng từ gốc của người bán cho Đại lý Cảng đến bằng chuyển phát nhanh.

- Do việc giao hàng cho người nhận hàng  không phụ thuộc vào việc xuất trình FCR nên chỉ cần phát hành một bản gốc FCR duy nhất. Nếu có yêu cầu cấp thêm các bản sao khác, phải ghi chú vào FCR câu “Bản sao, không có giá trị lưu thông” để tránh tranh chấp.
- Tất cả chi phí FOB cảng xếp hàng do người gửi hàng  thanh toán. Thời hạn giao hàng là ngày cấp FCR. Bộ chứng từ phải được xuất trình trong thời hạn qui định tính từ ngày cấp FCR. Người gửi hàng phải trả phí FCR tương tự như phí B/L hoặc phí chứng từ.
** Chi phí FOB/FCA tại cảng xếp hàng đối với hàng lẻ xuất gồm:

• Chi phí làm chứng từ xuất hàng (Khai HQ, làm C/O, phí giám định, phí FCR…);
• Chi phí bốc xếp hàng hóa từ kho/nhà máy lên xe tải;
• Chi phí đóng hàng lẻ tại kho CFS (CFS charge);
• Thuế/phí XK;
• Các chi phí khác…

7. Sử dụng FCR trong thương mại quốc tế:
- FCR cho phép người giao nhận cấp cho người gửi hàng một loại chứng từ đặc biệt với mục đích xác nhận chính thức rằng người gửi hàng đã hoàn thành người gửi hàng nghĩa vụ đồi với hàng hóa và hàng hóa đã hoàn thành thủ tục XK. Theo hợp đồng mua bán, người bán giao hàng cho người mua hoặc một người vận tải (hoặc một người nhận ủy thác gửi giữ hàng hóa khác (Baillee) cho dù có được chỉ định bởi người mua hay không) với mục đích chuyển giao hàng hóa cho người mua và không bảo lưu quyền định đoạt hàng hóa, người mua được coi là đã sở hữu hàng hóa vô điều kiện theo hợp đồng.
- FCR được sử dụng với mục định là giảm bớt khó khăn thường xảy ra trong giao dịch thương mại quốc tế. người giao nhận có thể thực hiện việc gom hàng từ nhiều người cung ứng khác nhau. Từng người cung ứng riêng lẻ có thể bán hàng theo điều kiện Ex Works (EXW) và vì vậy họ được quyền nhận tiền ngay sau khi anh ta giao hàng cho người giao nhận.
- Ngày nay xu hướng sử dụng FCR ngày càng phổ biến hơn trong thương mại quốc tế do hiệu quả kinh tế cao của hình thức gom hàng lẻ và tập quán xuất hàng FOB của một số nước XK. Phạm vi sử dụng FCR cũng đã được mở rộng thêm cho các điều kiện khác như FOB/FCA, điển hình nhất là hình thức “gom hàng cho người mua” (Buyer Consolidation) từ nhiều nhà cung ứng khác nhau đối với các lô hàng lẻ xuất đường biển (đôi khi là đường không) được gom vào kho CFS của để đóng vào container xuất.
- Với EXW, FCR chỉ áp dụng cho các mặt hàng miễn kiểm tra HQ, hàng ko thuế và hàng ko bị cấm XK hoặc hạn chế XK, khi đó việc thông quan XK hầu như ko gặp một khó khăn nào, nhằm tránh tình trạng người bán đã giao hàng, FCR đã phát hành, ngân hàng đã thanh toán tiền hàng cho người bán mà hàng thì còn nằm kẹt lại ở nước XK, người mua ko nhận được hàng. Còn với FOB/FCA, FCR được phát hành ngay sau khi hàng đã thông quan XK và đóng vào kho CFS.
- Trong các tình huống bình thường, người gửi hàng sẽ nhận một FIATA B/L (FBL) để thực hiện các yêu cầu về chứng từ quy định trong L/C. Tuy nhiên, người giao nhận đôi khi được yêu cầu nhận hàng để gom lại (cũng như có thể để thực hiện thêm các dịch vụ khác như đóng gói, dán nhãn, đánh ký mã hiệu…) và có thể vì anh ta không muốn phát hành Vận đơn nhận hàng để xếp (Received for shipment FBL) với tư cách là người vận tải không có tàu. Do người vận tải thực chưa nhận hàng nên người giao nhận không thể phát hành FBL và người gửi hàng sẽ bị chậm trễ trong việc nhận tiền hàng. FCR có thể khắc phục được nhược điểm đó: nó tạo nên sự đảm bảo đối với người mua rằng người bán đã giao hàng và không thể nhận lại hàng đã giao. Vì vậy, người mua có thể thanh toán tiền hàng cho người bán, thông qua việc xuất trình FCR hoặc anh ta yêu cầu ngân hàng chấp nhận FCR để thanh toán theo L/C.
- Việc sử dụng FCR còn tránh được những rắc rối khi hoán đổi FBL trong mua bán tay ba theo điều kiện FOB/FCA thanh toán bằng L/C, là điều mà cả người giao nhận và ngân hàng đều miễn cưỡng thực hiện, trong đó người mua trung gian muốn giấu tên người cung ứng và người mua cuối cùng để họ không biết nhau. Người giao nhận miễn cưỡng cấp lại một bộ FBL hoán đổi (switched FBL) khi nhận được một bộ gốc FBL ban đầu để hủy. Thay vào đó, người mua trung gian sẽ phải giao lại FCR do người giao nhận đã cấp để đổi lấy FCT hoặc FBL. Người giao nhận chỉ cấp FCT hoặc FBL khi hàng hóa còn nằm trong quyền định đoạt của anh ta và không có bất kỳ khiếu nại nào khác đối với lô hàng đó.
8. Lưu ý khi sử dụng FCR:
- Người giao nhận khi cấp FCR đã đảm bảo rằng hàng hóa sẽ không được giao trả lại cho Người gửi hàng: đây là một yếu tố quan trọng để củng cố lòng tin đối với chứng từ này. Ngay khi FCR được chuyển giao cho người mua khi xuất trình thanh toán, người bán đã chuyển nhượng quyền lợi của hợp đồng cho người mua và người bán không còn bất kỳ quyền nào để dừng hoặc trì hoãn việc vận chuyển hàng hóa. 
- Khi người gửi hàng được cấp FCR, anh ta không thể được coi là đã bảo lưu quyền định đoạt hàng hóa. Một FBL Theo lệnh (To order FBL) sẽ thể hiện sự bảo lưu quyền định đoạt đó. FCR là một chứng từ giao hàng tự động cho người nhận hàng được ghi trong FCR. Người yêu cầu được nhận hàng phải tự chứng minh là người nhận hàng được ghi trong FCR.
- Khi hàng đến cảng dỡ hàng, đại lý của người giao nhận tại cảng dỡ hàng sẽ lập tức giao giao hàng cho người mở L/C. Nếu người mua đã nhận hàng trong khi người bán chưa nhận được tiền vì các lý do như: L/C quá hạn, xuất trình chứng từ trễ hạn và những bất hợp lệ của bộ chứng từ… nếu người mua không muốn thanh toán do L/C quá hạn, đơn giản họ chỉ cần yêu cầu ngân hàng từ chối thanh toán và khi đó người bán phải chịu hậu quả.
- Khi việc hiểu sai là phổ biến về tính chất của FCR, người bán cần phải quan tâm đến việc áp dụng đúng cách và biết rõ những hạn chế của FCR khi được yêu cầu lập chứng từ này.
9. Kết luận:
- FCR là chứng từ của người giao nhận xác nhận việc người bán đã giao hàng cho người giao nhận để gửi cho người nhận hàng tại một địa điểm nhận hàng ở cảng xếp hàng, với tình trạng bên ngoài của hàng hóa trong điều kiện tốt, hàng hóa được đặt trong quyền định đoạt không hủy ngang hoặc theo chỉ dẫn của người nhận hàng, hàng hóa không bị cản trở hoặc thuộc quyền sở hữu của bất kỳ Bên thứ ba nào và hàng hóa không bị cấm XK. FCR không có giá trị lưu thông và không có chức năng của một chứng từ quyền sở hữu hàng hóa một Hợp đồng vận tải như FCT và FBL.
- Ngày nay xu hướng sử dụng FCR ngày càng phổ biến hơn trong thương mại quốc tế đối với hàng lẻ vận chuyển bằng đường biển hoặc các lô hàng phải đóng vào kho trước khi xếp lên các phương tiện vận tải khác do những ưu điểm của FCR mang lại cho các bên liên quan như: người gửi hàng có thể nhanh chóng nhận tiền, người nhận hàng có thể nhận hàng ngay khi hàng đến, thuận tiện cho người giao nhận khi thực hiện gom hàng hoặc các dịch vụ xử lý hàng hóa khác hoặc khi phải phát hành FBL hoán đổi, người giao nhận có thể phát hành FCR đúng với tư cách là người giao nhận của họ và là một trong các loại chứng từ để làm thủ tục NK…
- Tuy nhiên, cần nắm vững cách thức sử dụng, chuẩn bị nhanh chóng và chính xác bộ chứng từ để xuất trình thanh toán đúng thời hạn nhằm tránh những thiệt hại có thể xảy ra khi hàng đã giao cho người nhận hàng mà chưa nhận được tiền từ ngân hàng.